حضور زن در صنعت

اگر به ساختار درونی نهادهای صنعتی کشورمان نگاهی بیندازیم،در می ‌یابیم که حضور زنان در این عرصه علی رغم داشتن تخصص و سواد کافی تا کنون بسیار کم رنگ و نامحسوس بوده است. شاید در گذشته به دلیل اینکه این نوع کارها به عنوان "کارهای مردانه" تلقی می شد زنان را از فکر اینکه در رشته های صنعت و معدن کسب علم و تخصص کنند باز می داشت اما با رشد جوامع و شکل گرفتن اجتماعات مختلف حمایت از حقوق زن و پی بردن به توانمندی این گروه از آفریدگان خداوند ،آنان خود نیز کم کم به این باور رسیدند که می توانند در همه عرصه ها حضوری فعال داشته باشند. اگر چه طی چند سال اخیر سطوح مدیریتی ما نگاه دیگری به زنان داشته و مسؤولیت های مهمتری را به آنها سپرده، اما مقایسه این آمار با جمعیت این گروه از افراد جامعه بسیار ناچیز است. با توجه به اینکه صنعت نفت به عنوان صنعت مادر در کشور ما محسوب می گردد، در نگاهی کلی به میزان حضور زنان در این صنعت و نوع تقسیم بندی مشاغل آنها در می یابیم که حضور زنان در این صنعت به فراخور انتظار و استعدادهای ذاتی آنها به سطح لازم نرسیده است و باید به منظور استفاده از توانمندی های آنان تلاش بیشتری هم از سوی مسؤولان و هم از سوی زنان شاغل در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی صورت پذیرد. آنچه باعث شد ذهن نگارنده به این مطلب معطوف گردد صحبت های مهندس لیلا زرگر طالبی ناظر اجرایی تهویه شرکت بهره برداری نفت و گاز کارون بود که گفت: امروزه ما شاهد هستیم که در بسیاری از سازمانها و نهادها از تخصص زنان در جای خود استفاده نمی­شود و درصد بیشتری از زنان در سمت های دفتری مشغول به فعالیت هستند. وی که خود فارغ التحصیل رشته مهندسی مکانیک گرایش حرارت و سیالات از دانشگاه شهید چمران اهواز است در سال 1382 و در طرح جذب دانش‌آموختگان ممتاز دانشگاهها به استخدام شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب در آمد. "تا قبل از استخدام در شرکت نفت در بخش خصوصی و در یک شرکت طراح و سازنده تجهیزات نفت،گاز و پتروشیمی که پروژه های بزرگ نفتی انجام می داد، با سمت مدیر پروژه مشغول فعالیت بودم و در زمینه طراحی ، ساخت و نصب تجهیزات نفت و گاز تجارب ارزشمندی را کسب کردم. ذهنیت من قبل از ورود به شرکت نفت این بود که می توانم از این تجارب به نحو مطلوبی استفاده نمایم، اما در ابتدا کاری دفتری در واحد خدمات به من سپرده شد و پس از اینکه توانستم تا حدودی توانمندی های خود را نشان دهم و اعتماد مسؤولان را جلب نمایم به عنوان ناظر اجرایی تهویه در اداره خدمات مهندسی و بهسازی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون مشغول به خدمت شدم." نگاهی به کارنامه شغلی وی تا قبل از استخدام در شرکت نفت به عنوان مدیر پروژه های ساخت مشعل‌های پتروشیمی مارون، طراح سیستم تهویه مطبوع یک ساختمان دو طبقه مشرف به کارگاه صنعتی در شرکت ملی حفاری با استفاده از نرم‌افزار کریر(CARRIER)، مهندس پروژه پری‌هیترهای شرکت نفت مرکزی و مدرس دروس مهندسی مکانیک در دانشگاه علمی کاربردی سازمان آب و برق، نشان می دهد که می توان از توانایی های زنانی با این تجارب و توانمندی ها به نحو مطلوب و کارآمدتری استفاده کرد. طراحی برنامه رایانه‌ای جهت تخمین بار سرمایی و گرمایی ساختمانها، طراحی بانک اطلاعاتی جهت اموال تهویه شرکت کارون که مجهز به سیستم جستجو براساس کلید اطلاعات ورودی به وسیله نرم‌افزار MICROSOFT ACCESS است، تهیه محاسبات و اطلاعات مورد نیاز طراحی سیستم‌های تهویه مطبوع ساختمانها جهت افزایش ظرفیت و کاهش بار دستگاههای موجود، نظارت بر انجام مراحل مختلف تعمیرات دستگاههای تهویه و خنک‌کننده، طراحی بانک اطلاعاتی پروژه‌ها ،طراحی برنامه رایانه‌ای جهت تعمیرات دوره‌ای ساختمانها و تأسیسات واحدهای عملیاتی و ستادی شرکت کارون از جمله کارهایی است که وی در مدت خدمت خود با کمک دیگر همکارانش به منظور مکانیزه نمودن فعالیت های اداره خدمات مهندسی و بهسازی اماکن این شرکت به انجام رسانده است. کارنامه درخشان این همکار نشان می دهد که زنان نیز می توانند تاثیرات چشمگیری در بهبود وضعیت کار به انجام برسانند ولی در زمینه عدم بکارگیری آنان نیز نمی توان همه اشکالات را به گردن دیگران انداخت. زیرا بسیاری از زنان هنوز خود به توانایی هایشان پی نبرده اند و یا اینکه اعتماد بنفس لازم را برای حضور در رقابت های اجتماعی به دست نیاورده اند و تا زمانی که آنها به خودباوری نرسند هیچ نهاد و سازمانی نمی تواند به آنان کمک کند. مهندس زرگر طالبی می گوید: ترس از عدم انجام درست وظایف چیزی است که بسیاری از زنان را از حضور در اجتماع باز می دارد، زیرا حضور زن در اجتماع نباید باعث کمرنگ شدن حضور او در محیط خانوادگی گردد و همین امر باعث گردیده که آن قشر از زنان که در سازمان های مختلف کار می کنند مسؤولیت های سبک تری را به عهده گیرند تا بتوانند تعادل را در زندگی خود برقرار کنند. او می افزاید: زنان برای پیشرفت و حفظ تعادل در زندگی خانوادگی و کاری باید در جبهه های متعددی بجنگند تا بتوان از آنان به عنوان مادر و همسری مهربان و کارمندی وظیفه شناس با مسؤولیت های سنگین یاد کرد و استفاده مثبت از وقت و در واقع مدیریت زمان چیزی است که می تواند در حفظ این تعادل به آنان کمک کند. وی درباره نحوه استفاده از این فاکتور در انجام وظایفش می گوید:وظایف من به عنوان ناظر اجرایی تهویه سبک و سنگین شامل تهیه برنامه های زمانبندی شده جهت تعمیرات،سرویس و تغییرات مورد نیاز در دستگاههای سبک و سنگین تهویه،نظارت بر کارهای مختلف تعمیرات و نگهداری دستگاههای خنک کننده ،تهیه محاسبات اطلاعات مورد نیاز جهت طراحی در رابطه با تغییرات کلی و جزیی، پیش بینی برآورد لازم و اقلام و ابزار مورد نیاز است. این وظایف باید در محدوده شرکت کارون و در وسعتی به طول 1100 کیلومتر شامل مجموعه های صنعتی 7 گانه،تاسیسات و میدانهای نفتی،کارخانجات گاز و گاز مایع و پالایشگاه شیرین سازی گاز ، تصفیه خانه های آب صنعتی ، دستگاههای تهویه سبک و سنگین، چیلرهای تراکمی،سردخانه ها ،پکیج ها وآبسردکن های موجود در اماکن اداری و تاسیسات شرکت کارون انجام گیرد که بدون شک اگر نتوانم بین وقت و زمان حضور در محل کار و وظایف محوله هماهنگی برقرار نمایم نمی توانم  کارهایم را در طول ساعات اداری به پایان برسانم و به ناچار مجبور می­شوم از زمان حضور در منزل کاسته و زمان بیشتری را در محل کار باشم  که در این صورت قادر نخواهم بود به عنوان مادر و همسری وظیفه شناس ایفای نقش نمایم و در واقع نوعی عدم تعادل در زندگی ام ایجاد می گردد. لذا نقش مدیریت زمان در این میان به خوبی احساس می گردد. از دیدگاه مهندس لیلا زرگر طالبی علاوه بر مدیریت زمان، نظم و انضباط در کارها ، مطالعه و خودباوری از دیگر عوامل مهم در پیشرفت نه تنها زنان بلکه همه انسانها است و با استفاده از این عناصر هر انسانی می تواند سکاندار زندگی خود در مسیر پیشرفت باشد.